Tùy cơ chế tổ chức, mỗi khối Phật Giào Hòa Hảo có nhiều cơ quan điều hành những hoạt động có tính cách xã hội.
Theo Hiến Chương 1966, cơ quan điều hành các hoạt động xã hội là Viện Văn Hóa - Xã Hội với các ban liên hệ tại các địa phương mà nhiệm vụ được qui định ở điều 29 Hiến Chương.
Nhu cầu càng gia tăng, Trung Tâm Chẩn Tế thành hình trong lý thuyết là một “bộ phận” của Viện Văn Hóa – Xã Hội nhưng trên thực tế, cơ quan nầy mới thật sự hoạt động và bành trướng khắp địa phương cũng với sứ mạng : giúp cho đồng bào và đồng đạo : đói có cơm ăn, đau có thuốc uống, rách có quần áo mặc, và mưa nắng có mái nhà che thân (1).
Sau ngày thành lập, cơ quan nầy bành trướng theo bảng kê sau đây :
Năm |
Tỉnh |
Thị Xã |
Quận |
Xã |
Ấp |
Các ban chuyên môn |
1971 1972 1973 |
05 07 08 |
02 02 |
03 20 20 |
16 116 102 |
70 487 577 |
- 3 ban canh nông - Y tế - Chẩn tế phụ nữ - Ban Tắc Ráng (2) - Ban Cứu Tế |
Trọng tâm công tác là các hoạt động từ thiện và bao gồm các tổ chức chuyên môn : giáo dục, y tế, thanh niên, dân sinh… là nhiệm vụ của Ban Xã Hội theo Hiến Chương 1964, cơ quan đầu nảo của các ban xã hội địa phương toàn quốc.
Nhận chân những khiếm khuyết qua ba nhiệm kỳ (từ giữa năm 1973 trở về trước), Ban Xã Hõi được “phân thân” thành nhiều ban mới và thiết lập thêm 2 đoàn công tác xã hội mà quan hệ nhứt là “Biệt đoàn công tác xã hội” gồm 100 nhân viên đảm trách hầu hết các công tác xã hội.
Và có lẽ nặng về tổ chức hơn cả là Khối “Giáo Hội Trung Ương” mà Hiến Chương 1972 qui định việc thành lập : một Tổng Vụ Chần Tế, một Tổng Vụ Xã Hội, một Hội Đoàn Phụ Nữ Từ Thiện, cũng nhằm vào các hoạt động xã hội, từ thiện …
Một tổ chức khác đứng ngoài sự chi phối của Giáo Hội nhưng tự đặt mình dưới sự hướng dẫn tượng trưng của Tổ Đình. Đó là Ban Chẩn Tế của Ông Đỗ Văn Lùn (tục gọi là Đại Đội Lùn) qui tụ những tín đồ giàu lòng nhân đạo, hăng say hoạt động và không khước từ một công tác từ thiện nào cả.
Với chừng đó cơ sở, với sự lưu tâm đặc biệt, Phật Giáo Hòa Hảo đã tạo được những thành tích gì trong hoàn cảnh của đoàn thể.
***
Chú thích : (1) Điều 2 nội qui Trung Tâm Chẩn Tế.
(2) Ban di chuyển bệnh nhân bằng loại tàu có tên “Tắc Ráng”.