Phần thứ ba

Ngồi buồn bắt mạch xem sao,

Giáp Tý Ất Sửu chuyện mau bây giờ.

Bính Dần Đinh Mão ngẩn ngơ,

Đến cơn bát loạn chạy quơ giấy vàng.

Kẻ đau người chết nhộn nhàng,

Muôn binh ngàn thú rộn ràng lăng xăng.

Kẻ thời bị thú bắt ăn,

Người thời lại bị âm binh chạy nhào.

Đất bằng sao nước lại trào,

Chẳng biết chừng nào cho hết loạn ly.

Giặc thời tứ hướng vậy thì,

Nhiều nước dị kỳ khác chẳng giống nhau.

Vừa chạy vừa khóc như mưa,

Trốn đâu cho khỏi binh ngừa bốn phương.

Mình như chỉ vấn tơ vương,

Chính giữa thần tướng trung ương tunh hoành.

Ác thú lục phá tan tành,

Tan quan quỉ quái chẳng còn lành đâu.

Thấy chuyện hung dữ mà rầu,

Chư Phật ngồi rầu biết liệu làm sao !

Bởi vì chuyện ác muôn ngàn,

Phật biết thế nào cứu kẻ hung hăng.

Như không tu niệm ăn năn,

Ất là phải mắc cầm trong cõi trần.

Mấy người tích đức tu thân,

Ông Bà Cha Mẹ Phật Thần rước lên.

Tòa vàng ăn ở vững bền,

Khỏi lo lao lý dưới miền trần gian.

Mấy đứa hung ác nghinh ngang,

Có tướng Ngọc Hoàng sai xuống bốn phang.

Tuần tra khắp hết nẻo đàng,

Người nào đen bạc ngỗ ngang bắt rày.

Sàng qua sảy lại bằng nay,

Hết xấu tới tốt hết vong tới tồn.

Thế rằng nhỏ dại lớn khôn,

Người đời như cá ao kia khô rồi.

Chí công hầm đá thành vôi,

Bền lòng tu niệm là tôi Phật Trời.

Cây khô tưới nước thành chồi,

Người sầu tưởng Phật muôn sầu cũng thôi.

Chừng nào Chợ Lớn hết vôi,

Thời là Phật mới bỏ trôi người lành.

Thú vật tu hỡi còn thành,

Người sao chẳng biết làm lành tu thân.

Mấy người ác đức bất nhơn,

Không coi theo thú trau thân tu hành.

Thú vật cải ác còn thành,

Người cứ làm lành cứ thiệt Phật Nhi.

Nam mô hai chữ từ bi,

Cám thương trần thế dạy hoài không nghe.

Gắng công tu niệm kiêng dè,

Kẻo mà đọa kiếp uổng thay cho đời.

Tu niệm người của Phật Trời,

Mừng cho nam nữ biết đời tu thân.

Đặng mà báo hiếu chí ân,

Phụ tử quân thần Cha Mẹ Chúa tôi.

Lung lăng tích ác chẳng rồi,

Sa cơ một phút nhánh chồi tan hoang.

Lại thêm khổ hạnh muôn phần,

Người lành khác thể ngọc ngà lưu ly.

Thánh Hiền sách để còn ghi,

Sao không bán dữ mua lành như xưa ?

Trời còn sớm nắng tối mưa,

Người đời sớm thấy, tối trưa biết nào.

Dương trần đông đảo lao xao,

Người ta thì ít quỉ ma ồ ào.

Bính Dần tật bịnh xiết bao,

Tu hành thì khỏi hùng hào thời mang.

Nói cho già trẻ đặng tàng,

Rán mà tu niệm Ngọc Hoàng thứ dung.

Bớt bớt việc dữ việc hung,

Lo làm nhơn đức việc hung đừng làm.

Thời là mới đặng thành nhân,

Có thuyền Bát Nhã xuê xang rước về.

Bính Dần Đinh Mão ủ ê,

Thần bịnh ác thú đề huề bốn phương.

Đứa dữ chết rất chật đường,

Lớp đau lớp chết xóm làng tan hoang.

Thây nằm như thể làng cang,

Nhà giàu thì lại tan hoang hơn nghèo.

Việc đời coi cũng cheo leo,

Lên núi xuống đèo nào có nại chi.

Xem trong vạn quốc vậy thì,

Dân Nam bạc đạo học thì hung hoang.

Minh Tâm là sách Hớn Đàng,

Hiếu chí rõ ràng sao chẳng học coi.

Luật Nam nghĩa lý hẳn hòi,

Ơn Cha nghĩa Mẹ sự vua trung thần.

Thiệt là luân lý Tứ Ân,

Sao không coi đó xử phân lấy mình ?

Cứ theo ăn ở bạc tình,

Tổ Tông chẳng tưởng cha mình lại vong.

Hạ ngươn đổi dạ thay lòng,

Cho nên theo đạo bỏ mà Tổ Tông.

Dị đoan nào biết Phật Thần,

Thấy đâu chê đó nên lâm nạn sầu.

Nước Nam như thể cái lầu,

Ngày sau các nước đâu đâu phục tùng.

Kim Phiên sau lại gây cùng,

Địa Tiên đâu dám sánh cùng Thiên Tiên.

Đời còn xao xuyến chưa yên,

Cho nên nhiều đứa ngữa nghiêng hùng hào.

Thân tôi khó biết dường nào,

Thương đời tỏ hết âm hao cho đời.

Thân tôi còn ở trong Trời,

Phật sai nên phải đôi lời giáo khuyên.

Cõi trần khi dễ Phật Tiên,

Cứ theo vụ việc kêu dèm liên miên.

Du Thần tuần vãng chép biên,

Ghi tội ghi phước dưới miền trần gian.

Mãn trăng sổ nạp một lần,

Thiên đình hội nghị khán tường hiền hung.

Sổ kia soạn trước vân trung,

Tội nhiều phước ít khó dung cho trần.

Truyền cho hội vệ ân cần,

Đòi hàng Chư vị các lân ứng hầu.

Thất Nương vào bái cúi đầu,

“Lịnh vua cho triệu con vào hầu cha”

Ngọc Hoàng lời nói phán ra:

“Cha cho xuống dẹp gian tà Trung Ương”

Như Lai cảm động lòng thương,

Sai tôi truyền dạy Trung Ương cho tường.

Phật Đà cảm động lòng thương,

Nói cho ai nấy muốn còn tu thân.

Mai mà Trời Phật bố ân,

Xả bớt tội nọ thanh nhàn tấm thân.

Phật Trời mến kẻ trung trinh,

Phật đâu có biểu bỏ Tông Tổ mình.

Thấy đời trần thế bất minh,

Buông lời khi dễ sầu bi trong lòng.

Chư Phật lụy ứa lòng ròng,

Trời cũng động lòng thương hại cho dân.

Phật Trời thương hết thế trần,

Thấy trần chẳng biết đền ân Phật Trời.

Lại còn khi dể Phật Trời,

Phật cho bị đọa cho đời sửa doan.

Kẻ mà khi dễ nghing ngang,

Thấy ai tu niệm lại còn cười chê.

Kiêu ngạo còn nói nhiều bề:

“Ông sư nầy nữa đặng về Tây Phang.

Còn mình mắc xuống Suối vàng,

Có Ông sư đó cứu an lo gì”

Kiêu ngạo còn nói vân vi,

Rủ nhau trâu chó vậy thì làm ăn.

Trần gian lời tục nhạo rằng :

“Làm lành đâu có dư trăm tuổi ngoài.

Ăn trộm ăn cắp sống dai,

Chưởi mắng nó hoài mà thấy chết đâu”

Thấy đời nói túng mà rầu,

Chừng lúc đáo đầu thiện ác biết nhau.

Ngồi buồn nhớ Phật dàu dàu,

Làm sao dạy đặng cho mau mà về.

Thương thay cõi hạ trần mê,

Kẻ còn kẻ mất người đời khó tu.

Bởi mình tánh ở nghinh ngang,

Thấy ai tu niệm lại còn cười chê.

Ngạo cười vương khổ nhiều bề,

Mặc tình bá tánh chợ quê luận bàn.

Thấy ai đói khổ cơ hàn,

Thời lại chẳng màng bỏ xó khinh khi.

Chọn người điều đỏ phương phi,

Dù võng cậu dì chú thím lăng xăng.

Thấy người tàn tật xin ăn,

Chẳng ai chào hỏi rằng ông hay Thầy.

Thấy đời khiến dạ sầu bi,

Võng xe dù ngựa dẫy đầy nghinh ngang.

Lại thêm trà rượu xình xàng,

Mai sau lâm bịnh hơn tàn tật kia !

Bây giờ như khóa không chìa,

Đến chừng lập hội khóa chìa đủ đôi.

Tu niệm nhiều kẻ thả trôi,

Ăn trộm ăn cướp sao không thôi dùm.

Bây giờ tôi lại hết Khùng,

Chứng Điên hóa lại bịnh Khùng hết đi.

Điên Khùng thiệt rất lạ kỳ,

Chẳng biết điên gì mà Phật sầu bi.

Thấy trần thế sự nạn nguy,

Cho nên Phật khiến tôi thì phải điên.

Khuyên trong nam nữ đừng phiền,

Cũng đừng giấu của giấu tiền làm chi.

Nhiều đất nhiều ruộng vậy thì,

Sửu Dần thì lại sầu bi rất nhiều.

Giáp Tý chưa có bao nhiêu,

Qua năm Ất Sửu bịnh đa đói nhiều.

No mai rồi lại đói chiều,

Giàu nay mai lại nghèo nhiều rất đa.

Nghèo mà biết niệm Di Đà,

Hơn giàu giữ của để mà cho vay.

Nữa sau như thể ăn mày,

Đi thời mang cuốc mang cày một bên.

Phú quí mà chẳng có bền,

Chưa từ cực khổ có nên đâu là.

Cho vay gạo quỉ tiền ma,

Lấy lời thập hội đem ra cúng chùa.

Đến đâu nói nịnh nói lùa,

Lường công của thế quê mùa hàn vi.

Đói lòng phải rán mà đi,

Công làm thì có tiền thì vốn không.

Thấy đời lường gạt não nồng,

Cứ lo chắc mót tu hành thời không.

Có đau niệm Phật như dông,

Hết cơn bịnh hoạn thì không tu trì !

Nam Mô hai chữ từ bi,

Phật Trời sai khiến phải đi cứu trần.

Gẫm trong thiên hạ vạn dân,

Ít ai có tưởng Phật Thần ra chi.

Nào khi lâm lụy cơ nguy,

Mô Trời mô Phật mô nơi Thánh Thần.

Hết rồi thì lại phủi ân,

Chẳng biết niệm Phật vái Thần làm sao.

Lại thêm hỗn ẩu hùng hào,

Mắng nhiếc Trời Phật biết bao nhiêu lần.

Lại thêm chưởi Thánh rủa Thần,

Cho nên mắc phải chung thân đọa đày.

Thảo Cha ngay Chúa xưa nay,

Dầu mà có thác miễu son tạc thờ.

Xem trong các truyện các thơ,

Nịnh thần thác có miếu thờ ở đâu ?

Thác thời rơi cổ đứt đầu,

Pháp trường trảm thủ chẳng lâu chẳng chầy.

Điên nầy Điên Phật Điên Thầy,

Chẳng sợ ai rầy nên nói cù nhây.

Mặc tình nam nữ Đông Tây,

Ai tin thì xúm coi ngây hay khùng.

Trẻ già ai có muốn dùng,

Chép ra mà rải phước chung một nhà.

Nguyện cầu vững đạt Hoàng Gia,

Nam trào thạnh trị Minh Hoàng Thánh Vương.

Các nước chư quốc khiêm nhường,

Minh Vương trị nước như Đường Cao Tông.

Nam trào Phật ngự rất đông,

Vua lên chánh điện lê dân thái bình.

Bây giờ bốn phía chiến chinh,

Trách lòng bá tánh không tin Phật Trời.

Cứ lo bẻ nạn chống Trời,

Chừng nào gãy nạn ôi thôi xa trần.

Xem đi xét lại mấy lần,

Bây giờ tỏ hết cho trần hạ nghe.

Một cây chống chẳng nổi bè,

Một người chèo chẳng nổi ghe chài mười.

Người đời như trái chín muồi,

Mặc tình già trẻ đến lui hai đường.

Đời đà như chỉ treo chuông,

Cho nên Phật khiến chuyện buồn cho tôi.

Tôi buồn bốn phía không an,

Kẻ dữ hết tám người hiền còn hai.

Đế Vương còn ẩn non đài,

Phật sai tôi dạy hôm nay dưới trần.

Khuyên hết bá tánh vạn dân,

Xin bớt hung dữ tu thân coi đời.

Tôi ra khuyên giáo hết lời,

Không nghe thời lại mắc rày lao đao.

Gặp thời khổ biết chừng nào,

Hiền từ không có hung hào thì đông.

Trung Ương Ất Sửu có dông,

Hiền từ Phật độ cũng không lụy mình.

Nghinh ngang tánh ở bất bình,

Có tướng Thiên Đình làm bịnh hãi kinh.

Nghinh ngang khinh dễ Thiên Đình,

Cho nên Ngọc Đế buồn tình thở than.

Mới sai tướng xuống trần gian,

Răn đồ hung ác chẳng an đêm ngày.

Dương trần đâu có rõ hay,

Tôi thương trần thế tỏ bày thủy chung.

Thiện nam tín nữ hay cùng,

Tôi đây không phải là khùng ở đâu !

Chừng nào dưới thế hết trâu,

Biển động hết cá thì tôi hết khùng.

Thương thay bá sĩ lòng trung,

Chê cười mặc thế Khùng không lòng buồn.

Chừng nào nước chảy đông nguồn,

Một Thầy ba tớ hết tuồng lao đao.

Đất gò sóng bủa lao xao,

Điền đồng cỏ mọc như hào hoa Tiên.

Thương là thương kẻ thảo hiền,

Ghét đứa hung ác lòng phiền lắm thay.

Kinh nầy ai có công dày,

Biên ra truyền lại hay hơn cúng chùa.

Ở đời đừng có tranh đua,

Phải giá thì bán thì mua đừng rầy.

Giảng nầy Phật biểu truyền rày,

Thấy trong cuộc thế đời nầy nghinh ngang.

Cho nên Phật biểu lưu toàn,

Như trong bá tánh tin thời ghi coi.

Đèn lòng một ngọn không soi,

Mảng lo cuộc thế quên coi chuyện nhà.

Nam Mô Đức Phật Di Đà,

Cứu người tu niệm gian tà bỏ đi.

Thấy đời đói khó chẳng vì,

Ngạo cười chẳng kể sầu bi cho người.

Tôi không dám nói tôi cười,

Cười Trời cười Phật cho đời nghinh ngang.

Chừng nào Thánh Chúa bước sang,

Người hiền trốn núp nghinh ngang ra tài.

Long đài có đội có cai,

Gươm trần cầm lấy cho tài nghinh ngang.

Bây giờ sang thiệt rất sang,

Soi hang mạch nước thế gian đời nầy.

Đến chừng gặp hội Rồng Mây,

Khác thể cáo bầy hồi thuở nhà Thương.

Cuộc đời nhiều nổi đắng cay,

Chờ cho bủa lưới chạy ngang miệng hùm,

Đời nầy như nước cờ cùng.

Nói cho già trẻ giữ gìn tu thân.

Xem qua xét lại mấy lần,

Cơ Trời định chắc không lầm bớ dân.

Rán mà làm phước làm nhân,

Cầu Trời khẩn Phật Tổ Tông đặng bền.

Cửu Huyền Thất Tổ đừng quên,

Vùa hương bát nước chẳng nên sai lầm.

Ai mà giữ đặng nhứt tâm,

Cũng như ngọc báu để cầm trong tay.

Cũng đừng chê lạc chê chay,

Muối dưa đạm bạc dỡ hay chớ nài.

Cũng đừng phụ bắp chê khoai,

Đến chi khổ ngặt lấy chi đỡ lòng ?

Rau lang bông súng cũng xong,

Xin cho đỡ lòng khỏi đói thì thôi.

Chừng nào chúa Thánh lên ngôi,

Trên vua ấm áo dưới tôi no lòng.

Bây giờ còn hởi long đong,

Phải sao chịu vậy cho xong mọi bề.

Tôi khuyên hết thãy chợ quê,

Rán mà tu niệm chớ hề nghinh ngang.

Ra công kinh tả lưu troàn,

Cũng bằng đi cúng bạc ngàn bạc muôn.

Đừng ham hát bộ cải lương,

Để sau coi hát của Vương Minh Hoàng.

Cải lương là thói điếm đàng,

Hát bộ giễu xóm giễu làng xưa nay.

Hư nên các việc tỏ bày,

Tôi không có ép có này chi ai.

Thương thay ông lão Bán Khoai,

Lên non xuống núi hôm nay dạy đời.

Thân sao nay đổi mai dời,

Sớm kia làng nọ khổ thôi thân già.

Nam Mô Đức Phật Di Đà,

Khiến người trở lại thảo gia của người.

Bạc bảy đâu xứng vàng mười,

Hiền lương đâu xứng với người hung hăng.

Khùng như Sư Vãi ai bằng,

Khôn như bộm bãi nhiều thằng mang gông.

Lời khuyên khắp hết Tây Đông,

Chừng nào hết cá dưới sông hết đời.